De Minangkabau van West-Sumatra

Datum: 12-20 April 2002

Vanuit Singapore maken we de oversteek naar Sumatra in Indonesie. Een hele trip, zeker omdat we direct doorwillen naar de West kant van dit enorme eiland. Aan de Oost- en Zuidkant is namelijk niet veel interessants en het Noorden bewaren we voor de terugreis. In het westen maken we kennis met de Minangkabau, moslims, maar dan anders.

Welkom

De ferry uit Singapore brengt ons binnen een uurtje op Pulau Batam, een klein eiland in de Indonesische Riau Archipelago. Hiervandaan moeten we een boot pakken naar het vasteland van Sumatra. Deze gaan alleen in de morgen dus moeten we opschieten. Een Indonesiër "helpt" ons en maakt een hoop stennis omdat de boot zo vertrekt. We hebben geen tijd meer om geld te wisselen en pas op de boot realiseren we ons dat we voor zo'n 20 dollar opgelicht zijn. Tot overmaat van ramp blijkt ook nog eens dat we op de verkeerde boot zitten. Welkom in Indonesië.

De bootreis brengt ons naar Dumai in plaats van Buton. De busreis hiervandaan naar Pekanbaru moeten we zelf regelen en voor we het weten staan er een stuk of twintig mannetjes om ons heen om ons te "helpen". Ditmaal hebben ze pech, we onderhandelen keihard. Na veel vijven en zessen komen we terecht in een volle bus Indonesiërs. De rit is lang,hobbelig en met een aantal tussenstops maar om 21.00 uur staan we eindelijk in Pekanbaru.

Poppy's homestay

Poppy's homestay is de enige backpackersplaats in Pekanbaru. We kunnen het echter moeilijk vinden totdat we hulp krijgen van een paar locals. We verwachten dat we wel weer een fooi moeten geven maar nee hoor. Ons vertrouwen in de Indonesiërs is weer een beetje hersteld. Zeker als ook de eigenaar van Poppy's de vriendelijkheid zelve blijkt. Hij vertelt ons waar te pinnen en hoe we de volgende morgen door kunnen naar Bukittinggi.

Hoewel we al vroeg in de bus gelokt worden duurt het nog vrij lang voor we naar Bukittingi vertrekken. De bus rjdt rondjes door het stadje om hem vol te krijgen en stopt dan ook nog eens voor ontbijt. Maar dan gaan we toch en al snel draaien we bochtjes door het berglandschap van centraal Sumatra. Na een paar uurtjes zien we steeds vaker gebouwen met daken in de vorm van grote horens. We naderen West-Sumatra, het domein van de Minangkabau.

Mountainview

We worden aan de rand van Bukittingi afgezet en moeten dus nog een flink stuk wandelen. De naam van het stadje betekent hoge heuvel zodat we ook nog eens flink moeten klimmen. Bovendien is het lastig kaartlezen en klopt de kaart ook niet helemaal zodat het even duurt voordat we zijn waar we willen wezen. Het uitgezochte hotel bestaat niet meer maar er is een goed alternatief. Even later kunnen we dus lekker uitrusten en genieten van het uitzicht van Hotel Mountainview.

De eerste dag doen we het rustig aan. We nemen de tijd om te bekijken wat er hier te doen is en hoe en wanneer we weer verder kunnen richting Java. Ook maken we kennis met Johanna. Zij zit in een kamer naast ons en heeft hier een Indonesische vriend, Jas. Het is dus al de derde keer dat ze hier voor 2 maanden is en heeft dus veel nuttige tips.

Bruiloft

's Middags staat Johanna plots voor onze deur. Of we soms mee willen naar een bruiloft. Daar zeggen we natuurlijk geen nee tegen en 's avonds gaan we met zijn vieren op weg. De bruiloft is tussen de huizen waar de mensen op de uitgestalde stoeltjes zitten te wachten. Het bruidspaar zit in huis en af en toe mag er een groepje mensen naar binnen. Daar krijgt men te eten waarna men het bruidspaar mag feliciteren. Het bruidspaar zit de hele dag dus binnen mensen te ontvangen.

Als onze groep aan de beurt is trekken we onze schoenen uit en gaan naar binnen. In een grote kring zitten we op de grond, de mannen in kleermakerszit en de vrouwen met de benen zijwaarts, wat voor Sabine niet meevalt. Het eten is typisch Padang voedsel: in het midden staan schoteltjes met allerlei kip vlees, groenten en ei, doorgaans in een pittige saus. Iedereen krijgt dan een bord rijst en pakt wat men wil, waarbij je het met de rechterhand (de linker is voor sanitair gebruik, om het maar netjes te zeggen) moet mengen met de rijst, er balletjes mee moet vormen en dan naar binnen werken. Iedereen is dus al lang en breed klaar als wij nog zitten te knoeien. Als ook wij klaar zijn gaat iedereen langs het bruidspaar en weer naar buiten.

Buiten speelt er een bruiloftsbandje. Iedereen mag op het kleine podium komen zingen, maar daar passen wij voor. We komen er echter niet onderuit om een dansje te maken. Zit je op een bruiloft met allemaal Indonesiërs, moeten die paar Hollanders de sfeer maken. Maar ja, er is ook geen alcohol om de mensen wat losser te maken. Sommigen willen ook nog per se met ons op de foto. Om een uur of 10 loopt het feest op zijn eind. Het bruidspaar zien we niet meer maar telt waarschijnlijk het in anonieme enveloppen gedoneerde geld.

Door de kloof

De volgende dag biedt Jas zich aan als gids voor een wandeling door de canyon. Vanuit Bukittinggi lopen we naar beneden en komen via wat rijstvelden al snel in de bossen terecht. Als we nog verder omlaag gaan komen we aan bij het riviertje dat door de canyon stroomt. Deze volgen we een heel eind en we moeten hem dus een aantal keren oversteken omdat de oevers beurtelings langs de steile wanden van de canyons stroomt. We komen enorme neushoorntorren tegen en zien vleigende vossen, een vleermuissoort die een meter groot kan worden. Ook watervallen en in de verte wat aapjes. De klim weer omhoog is lastig, maar eenmaal boven hebben we een machtig uitzicht over de canyon. Via het zilverdorpje, waar veel zilver tot sieraden bewerkt wordt, lopen we weer terug naar Bukittinggi.

Minibus tour

De volgende dag hebben we een toer met een minibusje door de omgeving geboekt. Bij de eerste stops krijgen we uitleg over de verschillende kruiden en vruchten die op de hellingen van de vulkanen hier groeien. Ook weer mooie uitzichten natuurlijk waarbij we ook een paar adelaars zien. Dan komen we aan bij een koffiemolen. Door water in een stroompje wordt die aangedreven waarbij de palen in een hutje worden opgetild en losgelaten in een bak met koffiebonen. Door de Hollanders gebouwd is de molen nu van een corperatie, de mensen kunnen hier tegen betaling komen malen.

Dan komen we aan bij het toeristen paleis. Dit is het speciaal voor toeristen nagebouwde paleis van de koning. Het is een traditioneel Minangkabau huis, met enorme horens. In de Minangkabau cultuur behoren de huizen echter tot de vrouwen. Waarom dit dan niet het paleis van de koningin is wordt ons niet verteld.

Minangkabau cultuur

Na de lunch (Padang voer) gaan we naar het oudste nog bestaande Minangkabau huis. Hier wonen al 350 jaar lang de oudste dochters van een familie. De mannen mogen wel op bezoek komen en overnachten, maar wonen er niet. De mannelijke kinderen moeten al op hun zesde jaar het huis uit, de kamers zijn voor de dochters. De Minangkabou zijn echter wel Moslim, volgens welk geloof twee derde van alle bezit naar de mannelijke nabestaanden wordt overge-erfd. Bij de Minangkabau betreft dit alleen de nieuw verworven roerende goederen. Typisch dat we in het huis alleen een man zien, en wat kinderen die ons aangapen en graag op de foto willen.

Het gebrek aan een huis maakt van de Minangkabau mannen een rondreizend volkje. Vandaar dat de Minangkabau ook elders in Indonesië en zelfs in Maleisië voorkomen. Het wordt zelfs van een man verwacht dat hij geruime tijd (een paar jaar) buiten het dorp vertoeft. Veelal komen ze echter wel terug of reist hun vrouw hen achterna.

De mannen van de Minangkabau bekleden wel bestuurlijke functies. Iedere "clan", bestaande uit de afstammelingen van een moeder of grootmoeder, heeft een vertegenwoordiger. Dit is, vreemd genoeg, niet de man, maar de oudste broer van de eerst getrouwde vrouw in het huis. Deze man, wiens kinderen dus tot een andere clan behoren, heeft de verantwoordelijkheid over de kinderen van de clan van zijn zuster. Al deze mannen van iedere clan vormen tesamen een soort gemeentebestuur van het dorp. Overigens heeft iedere generatie op die manier een leider. Moet er iets gebeuren, zoals bij een bruiloft, dan wordt die leider aangesproken, die vervolgens zijn groep bij elkaar trommelt.

Stierenvechten

Tussen de buien door rijden we naar een groot kratermeer, Lake Singkarak. Hier kunnen we even zwemmen maar door de donder in de bergen durft alleen Patrick dat aan. Ook de stop bij de houtbewerkers is kort, we kopen toch niets en het is tijd om door te gaan naar de hoofdmoot van vandaag: het stierenvechten.

Hier op Sumatra vecht de mens niet tegen de stieren, maar de stieren tegen elkaar. Ze beuken met de horens tegen elkaar en proberen elkaar weg te duwen. Degene die wegloopt verliest. Overigens danken de Minangkabau hier hun naam aan. Vroeger wilden de Javanen Sumatra veroveren maar de Sumatranen wisten hen te overtuigen om in plaats van een bloedige oorlog de stieren te laten vechten. Tegen een grote Javaanse stier liet men toen een half-verhongerd kalfje los, met gif aan de horens. Het kalfje dacht dat de stier zijn moeder was en ging op zoek naar de uiers, daarbij de stier verwondend. De Javaanse stier sloeg op de vlucht en het volk riep "Minang kabau, minang kabau": overwinning voor onze stier.

We krijgen 3 gevechten te zien die we vanaf een heuvel rond het grasveld gadeslaan. Het meeste publiek staat gewoon op het grasveld, liefst zo dicht mogelijk bij het gevecht. Het eerste gevecht duurt lang. De supporters van de stieren proberen door te duwen de stieren te helpen totdat, na zo'n 20 minuten, 1 van de stieren vlucht. Het tweede gevecht is heel kort, na tegen elkaar te kleunen houdt een verstandige stier het maar meteen voor gezien. Het derde gevecht is ook kort, maar kent een spectaculaire nasleep. De vluchtende stier kan door de omringende menigte geen vrije doorgang vinden en ramt dwars door de mensen heen. Twee mensen worden geraakt en de rest rent voor zijn leven. Vervolgens vlucht de stier de weg op, en de ander erachteraan. Daar heeft men ze vrij snel onder controle. Het loopt allemaal goed af, maar hierbij zijn dus al eens doden gevallen.

Fort en Zoo

Bukittinggi heeft naast zijn mooie ligging ook nog een paar bezienswaardigheden in het stadje. We gaan dus maar eens een kijkje nemen bij Benteng de Kock, het fort dat de Hollanders hier op de heuvel gebouw hadden. Van een fort is echter geen sprake meer. Er staan nog een paar kanonnen rond de heuvel waar nu een soort watertoren op staat. Via een loopbrug kun je hiervandaan door naar de dierentuin. Ook dit is echter een trieste bedoening, met name de anorexia kameel. Wel zien we een paar dieren voor het eerst, zoals de komodo draak.

Tenslotte staat er op het terrein van de dierentuin nog een Minangkabau museum, uiteraard in de vorm van een traditioneel huis. Binnen zijn de traditionele klederdrachten te zien, en miniatuuruitvoeringen van de verschillende soorten gebouwen, schuren en werktuigen. Verder nog wat dingen die niets met de Minangkabau te maken hebben, zoals munten en papiergeld van alle landen en opgezette siamese tweelingbokken. Vreemd, maar interessant.

Jungletrek

We hebben er inmiddels voor gekozen om niet met de bus naar Java te gaan, maar per boot. Omdat de boot pas zondag gaat hebben we dus nog tijd voor een jungletrek naar Lake Maninjau. Eric, die aardig Nederlands praat, heeft ons in het gezellige Lonely Planet café overgehaald om met hem te gaan. Een busje brengt ons weg tot we uitstappen bij een riviertje en de trek begint.

Het eerste gedeelte gaat nog vrij rustig. Op een gegeven moment moeten we echter de rivier over, waarvoor we onze schoenen wisselen voor slippers. We houden de slippers aan omdat we nog zo'n 10 keer door de rivier moeten. Hierbij komt het snelstromende water soms tot vlak onder het kruis, geen gemakkelijke opgaaf dus. Dan besluit Eric uit de canyon omhoog te klimmen, en wel via een naar beneden stromend beekje. Net als we ons afvragen of hier geen bloedzuigers zitten maant Eric ons onze schoenen weer aan te trekken en vinden we een paar van deze vriendelijk beestjes op onze benen. Onder het schoenenwisselen worden we opgeschrikt door een wild zwijn, achterna gezeten door een paar honden.

Klimmen en dalen

Als we uit het dal geklommen zijn gaat het weer geleideljk naar beneden. Prachtige uitzichten over bos, rivier, rijstvelden en bergen zijn ons deel totdat we beneden zijn, een brug oversteken en weer omhoog moeten. Dit herhaalt zich zo'n vier keer waarbij we bovendien eenmaal een fikse bui op onze kop krijgen. Dan, na 5 uur klimmen en dalen, kunnen we eindelijk afgepeigerd gaan lunchen.

Na de lunch brengen een paar brommers ons verder tot aan de rand van de enorme krater waar Lake Maninjau in ligt. We genieten even van het uitzicht dat echter wat verstoord wordt door donderwolken en regenbuien en we besluiten dus maar snel verder te gaan. We dalen af langs de dichtbegroeide kraterwand, waarbij onze schoenen regelmatig uitglijden over de gladde stenen. Als we stilstaan zien we de bloedzuigers recht overeind staan, wachtend op onze smakelijke beentjes. Als de eerste druppels vallen gaan we nog sneller lopen, totdat het plenst en we de laatste 5 minuten naar homestay Anas half rennend en half glijend afleggen.

Anas Homestay

Anas is een verzameling hutjes midden in de jungle. Onder het genot van een kopje thee drogen we op en komen we tot rust, genietend van het prachtige uitzicht. We nemen een douche van het water dat via een beekje en bamboetakken wordt aangevoerd. Sabine en Eric tokkelen wat op de gitaar en we spelen kaartspelletjes met de twee andere gasten, Calypso en Ben. Wat een heerlijk plekje.

De overnachting in Anas is wat minder. Als we net in bed liggen vindt Patrick een bloedzuiger op zijn been en we blijven nu de hele nacht te allert om goed te slapen. Maar het heerlijke ontbijt vergoedt veel en even later zijn we weer klaar voor het vervolg.

In de afgrond

Allereerst gaan we op weg naar een waterval. Eric zet er flink de pas in en de keien zijn nog glibberiger dan een dag eerder. Een en ander heeft flinke glibberpartijen tot gevolg en op een gegeven moment glijdt Patrick de afgrond in. De begroeing houdt hem na zo'n 5 meter weer tegen, maar de schrik zit even in de benen. Zo erg zelfs dat hij bij de waterval weer onderuit gaat, dit keer een natte broek opleverend.

Bij de waterval nemen we even een heerlijke douche. Bij het uitkleden daarvoor komen een grote hoeveelheid bloedzuigers van onze benen en uit onze schoenen. Die hebben dus doodleuk door onze sokken heen bloed zitten aftappen. Bij het aankleden nog maar wat meer muggenspul gebruiken om ze op afstand te houden

De rest van de afdaling verloopt zonder problemen. Al snel wordt het wat vlakker en komen we over wat rijstvelden. Dan komen we aan in het dorpje Maninjau. we lopen nog wat verder tot we het laatste stukje rijstveld doorgaan om bij Lily's homestay aan het meer te komen. Bij die rijstvelden zien we nog een monitor hagedis van een meter en wat andere, kleinere maar mooie, hagedisjes.

Bij het meer

Lily's homestay is een heerlijk plekje aan het meer. We zwemmen er bij het strandje en relaxen onder het genot van een hapje en een drankje. Jammer dat we dit niet eerder wisten, anders hadden we zeker een paar nachtjes gebleven. Nu gaan we per lokale bus weer terug naar Bukittinggi. De weg naar boven is prachtig, met 44 genummerde haarspeldbchten, mooie uitzichten en vele aapjes die langs de weg zitten te kijken hoe de auto's langskomen. Na anderhalf uur komen we weer terug in Bukittinggi en kijken we terug op een mooie, maar intensieve trekking.

Nieuws

De laatste dag in Bukittinggi doen we rustig aan. We bekijken de markt nog eens, waar we eerder al een schilderij kochten, en lopen nog een rondje door de stad. Bij de lunch komen we nog een paar Hollanders tegen, en later bij het hotel nog een paar. We wisselen wat reiservaringen uit en horen wat nieuws uit Nederland. Arne en Carolien hebben een wereldontvanger bij zich en zo weten zij ondermeer van de val van het kabinet en de verkiezingen in Frankrijk. 's Avonds eten we nog een keer Padang voer van een bananenblad met Johanna en Jas. En dan is het tijd voor het afscheid, want de volgende morgen moeten we om half vijf met een busje naar Padang om op tijd te zijn voor de boot.

We hebben voor ons doen erg lang in Bukittinggi gezeten. Er is dan ook een hoop te doen in de omgeving. Het prachtige landschap is uitermate geschikt voor trekkings, maar ook om te luieren zijn hier goede plekken te vinden. De Minangkabau cultuur is voor een deel aan het verdwijnen, maar nog op de achtergrond aanwezig en zeer intrigerend. Na de eerste schrik bij het binnenkomen van Indonesië hebben deze vriendelijke mensen ons positief verrast.

Ga terug naar: Schoon Singapore

Ga door naar: Drukbevolkt West-Java

Ga naar het overzicht van Indonesie

Wereldreis zonder vleugels