Melakka: Hollands glorie?

Datum: 2-7 April 2002

Langs de westkust reizend is de volgende bestemming Melakka. Hier hebben de Hollanders nog zo'n 150 jaar geheerst. Veroverd op de Portugezen en later geruild tegen Benkulu met de Engelsen. Ook Melakka is dus een smeltkroes van culturen, dit keer met drie verschillende koloniale machten naast de Maleise, Chinese en Indische cultuur.

De reis

In het enorm drukke busstation van KL is een bus toch zo gevonden. Verschillende maatschappijen vertrekken ieder uur of half uur met een air conditioned bus naar Melakka. Na een rit van 2,5 uur worden we in de hitte afgedropt bij de express busterminal van Melakka. De locale bussen staan een gebouw verderop, maar we kunnen pas aan de wandel als we de mannetjes van vier verschillende guesthouses hebben aangehoord. Prima, maar we hadden er eigenlijk al één gekozen.

Wanneer we bus nummer 17 hebben gevonden persen we ons op de achterbank en proberen we de route in de gaten te houden. Dit lukt slecht totdat we plots een molen zien en aan de andere kant het Stadthuys. Melakka centrum dus. Even later verschijnt het grote winkelcentrum waar bovendien iedereen uitstapt en de volgende halte moeten we eruit.

Traveller's lodge

Ook het beoogde guesthouse is zo gevonden en we nemen rustig de tijd om ons te installeren. De eigenaar is erg vriendelijk en helpt ons uit te zoeken waar de Engelse basis Chaah moet hebben gelegen waar Pa Kuipers in 1946 heeft gezeten. Het blijkt een heel eind verderop te hebben gelegen en nu verdwenen. We twijfelen nog of we er een kijkje zullen nemen want het is een hele toer om er te komen en als er toch niets te zien is....

Slijkspringers

's Middags verkennen we de omgeving wat. We zitten in een buitenbuurt van Melakka dat door landwinning uit de zee is ontstaan. We nemen een kijkje bij de zee, waar het net eb is. Het gedeelte tussen kade en het eiland voor de kust is vrijwel geheel modder, slijk en drijfzand. Een enorme hoeveelheid slijkspringers en krabbetjes zijn er actief. Slijkspringers zijn vissen die gedurende korte tijd op het droge kunnen. Ze bewegen zich voort op hun onderste vinnen van poeltje naar poeltje. Ieder verdedigt daarbij fel zijn territorium. Het is een leuk tafereeltje dat we een uurtje aankijken voor we weer teruggaan.

Toeristentocht

De volgende dag gaan we op toeristentocht. Eerst zetten we koers naar het Stadthuys. We vinden het eigenlijk niet echt Hollands aandoen, in tegenstelling tot de molen die er tegenover staat. De rode kleur is er ook later pas door de Engelsen opgebracht, misschien komt het daardoor. De Christ Church, ondanks zijn naam toch door de Hollanders gebouwd, heeft nog wel een Hollandse klokgevel. In de kerk ligt ook nog een Hollandse grafsteen, maar de meesten zijn Engels.

Na de nodige kiekjes gaan we naar het maritieme museum. Dit is gedeeltelijk gevestigd in een nagebouwde Portugese Indiëvaarder. De tentoonstelling behelst de geschiedenis van Melakka. Zo leren we dat het een florerende markthaven was toen de Portugezen het veroverden. Zij trachtten vervolgens de handel te monopoliseren, waardoor de maleise en andere handelaren andere oorden opzochtten. De Hollanders stond het ook niet aan en versloegen de Portugezen, om vervolgens dezelfde tactiek toe te passen. Bovendien concentreerde de Nederlandse handel zich rond Batavia (Jakarta) waardoor Melakka nog meer in verval raakte. De Engelsen, die door de Franse bezetting van Nederland de zaken in Melakka waarnamen en het daarna tegen Benkulu ruilden, hadden Singapore en Georgetown al als bloeiende havens. Melakka is dus nooit meer tot bloei gekomen.

Na de lunch vervolgen we onze tocht heuvelop, naar de St. Paul kerk op Bukit (heuvel) St. Paul. Deze kerk is door de portugezen gebouwd, maar hier vinden we wel veel Nederlandse grafstenen. Toch wel indrukwekkend om ze te lezen, vele zijn van vroeg gestorvenen, slachtoffers van malaria of andere tropische ziekten.

Heuvelaf lopend komen we aan bij wat nog rest van het roemruchte portugese fort A famosa. Het fort is door de Engelsen vrijwel geheel verwoest omdat ze dachten dat ze Melakka weer aan de Hollanders terug zouden moeten geven. Wat nog staat is een poort, waar de Hollanders het embleem van de VOC opgebracht hebben.

Onder de poort raken we aan de praat met een paar Maleisiërs. Ze vertellen ons dat het toerisme hier sterk is afgenomen na de gebeurtenissen in September. Ze vinden het onbegrijpelijk omdat Maleisië daar helemaal niets mee te maken heeft. We zijn het met hen eens, we hebben geen greintje haat tegenover ons westerlingen gevoeld. Maar we vinden het wel lekker rustig zo in Melakka.

Onafhankelijkheid

Als laatste op onze route nemen we een kijkje in het onafhankelijkheidsmuseum. Hier zien we de weg die Maleisië heeft afgelegd naar de onafhankelijkheid. Na de terugtrekking van de Japanners in de tweede wereldoorlog keerden de Engelsen weer terug. Het enige verzet hierbij kwam van de communisten, ook de sterkste verzetgroep tegen de Japanners. De rest van het Maleise volk streed echter mee met de Engelsen. Er was toen namelijk al een overeenkomst over geleidelijke terugtrekking van Engeland en Maleise onafhankelijkheid. Dit was echter nog niet zo eenvoudig, getuige de terugtrekking van Brunei en Singapore uit de Maleise federatie en de vreemde status die Sabah en Sarawak op Borneo nog steeds hebben. Maar de nadruk van het museum ligt vooral op de triomftocht van de delegatie die in Londen de afspraken over onafhankelijkheid maakten. En natuurlijk de verklaringen van onafhankelijkheid zelf, met het ceremoniele hijsen van de vlag op het Merdeka (vrijheids) plein van KL.

's Avonds gaan we nog kijken bij een licht- en geluidsshow. Weer wordt ons de geschiedenis van Melakka voorgeschoteld. Maar de vertoning is nogal triest.

Shoppen en tempels in Chinatown

De volgende dag nemen we een kijkje in Jonker street. Hier zijn vele antiekwinkeltjes met mooie spullen. We zien ondermeer oude naaimachines en grammofoons. Ook vele souvenirs natuurlijk, waarbij de miniatuurboten vooral in het oog springen. We weten de verleiding te weerstaan, vooral omdat in China al gebleken is dat het niet meevalt zoiets heel thuis te krijgen.

Vanuit Jonker street lopen we verder Chinatown in. We zien weer vele chinese tempels, en bij één nemen we binnen een kijkje. Wederom vele altaren waar offers gebracht worden. Maar bovendien wordt hier een soort de toekomst voorspeld. Tegen betaling krijgt men een soort dobbelstenen en/of een bus met stokjes. De bus wordt ritueel geschud, totdat er een paar stokjes uitvallen. De dobbelstenen worden gegooid, en het resultaat wordt terug naar de balie gebracht. Daar krijgt men aan de hand van de score een briefje met de toekomst of iets dergelijks. We blijven ons verbazen over die rare Chinezen.

Ook in Chinatown bezoeken we nog een hindutempel en een moskee. Het feit dat deze tempels in dezelfde straat staan tekent het vredig naast elkaar leven van de verschillende bevolkingsgroepen en religies in Maleisië. Men is hier ook trots op en men laat het niet na om dit te benadrukken. Elders in de wereld zijn echter genoeg bewijzen dat een dergelijk samenleven onder bepaalde omstandigheden gemakkelijk kan omslaan. Maar dat vertellen we de mensen maar niet.

Fietsen

Als alternatief voor het sightseeing hadden we ook wel weer eens zin om iets sportiefs te doen. Toen we dus een aanplakbiljet zagen van een fietstocht in de omgeving van Melakka, leek ons dit een goed idee. We waren met vijf man, een leuk klein groepje dus. De tocht liep langs rubberplantages, waar we de plaatselijke bevolking bezig zagen met het rubber tappen, en langs een palmolieplantage, waar de mannen de vruchten uit de 15 meter hoge bomen aan het snijden waren. Een hels karwei maar ze waren er erg handig in. Verder liet de gids nog vele verschillende kruiden zien. Eigenlijk was het meer een kruidentocht dan een fietstocht.

Naast de vele bezienswaardigheden en de rijke geschiedenis is Melakka voor ons een heerlijke plek om te relaxen. Het is er lekker rustig en ook ons guesthouse ademt een lekkere sfeer uit. 's Avonds vermaken we ons ofwel met een film, ofwel met het kletsen met medereizigers. De laatste twee avonden heeft zich een groepje verzameld dat goedkope whiskey gevonden heeft en dus drankspelletjes gaat spelen. We doen wel mee, maar drinken met mate en stoppen op tijd. Het is wel erg gezellig, maar als we sommige hoofden de volgende dag zien, dan hou je je wel in.

Ga terug naar: Kuala Lumpur: de culturele mix

Ga door naar: Mersing en Robinson's eilanden

Ga naar het overzicht van Maleisië en Singapore

Wereldreis zonder vleugels