De Trans-Siberie Express

Datum: 10-14 December 2001

Hoewel de enige echte Trans-Siberië express, de Rossija, slechts tweemaal per week rijdt en naar Vladiwostok gaat, zijn er meerdere treinen die van de Trans-Siberië spoorlijn gebruikmaken. Wij boeken een enkeltje Moskou-Irkoetsk op een trein die verder rijdt tot aan Blagovashensk, en noemen deze voor het gemak ook Trans-Siberië express.

De rit naar Irkoetsk zal 4 dagen in beslag nemen en we zullen onderweg vijfmaal de klok een uurtje vooruit moeten zetten. Het feest begint op het Jaroslavski station van Moskou waar we door Uncle Pasha worden afgezet. Na nog wat geld te hebben gepind lopen we naar de perrons waar de trein al staat te wachten. Zoals gebruikelijk in deze contreien controleert de Provodnitsa (russisch voor conductrice) kaartjes en paspoort voor we aan boord mogen.

De eerste vraag is met wie delen we een coupé en dat wordt al snel beantwoord. Een oud mannetje begroet ons en steekt direct van wal met een spervuur van verhalen in het Russisch. Wij begrijpen er natuurlijk niets van maar het duurt even voordat we het mannetje dat duidelijk kunnen maken. En als dat dan gelukt is weet hij weinig anders te doen dan gewoon doorratelen. Na verloop van tijd ziet hij steeds vaker in dat het weinig zin heeft en nemen de verhalen in aantal en duur af. Als hij even later begint met 'sprechen sie Deutsch' en wij dat beamen hopen we op een wat betere communicatie, maar waarschijnlijk was dat zijn enige duits of hij heeft ons bevestigende antwoord (hij blijkt ook aardig doof) niet begrepen.

Na onze eerste installatie beginnen we maar eens met ons reisboek erbij te pakken om te bezien of we kunnen volgen waar we rijden. We hebben het 'Reishandboek Trans-Siberië express' en dat beschrijft in detail alle plaatsen die de trein aandoet. Een beetje erg veel detail blijkt al snel terwijl andere nuttige informatie ontbreekt of onvolledig is. Toch is het wel aardig om wat van de omgeving te weten.

We zijn om 14.39 uur Moskou-tijd vertrokken en het is al lang en breed donker als we het eerste station waar we langer dan twee minuten stoppen bereiken. We gaan dus niet het perron op, ook omdat we niet verwachten dat er in dit seizoen veel verkopers zullen zijn. Maar als we eenmaal stilstaan zien we een behoorlijke bedrijvigheid op het perron. Er wordt van alles verkocht, tot onze verbazing ook souvenirs, en dat terwijl we volgens ons de enige westerlingen op de trein zijn.

Als we ons bed hebben opgemaakt wordt het eens tijd om te gaan eten. We horen dat het restaurant (handig als een woord in 3 talen ongeveer hetzelfde klinkt) een paar wagonnen verder is en gaan op pad. Aan het eind van onze wagon slaan we de tussendeur open en krijgen een partij kou en herrie op ons af. Het tussenstuk bestaat uit twee over elkaar bewegende metalen platen die helemaal bedekt zijn met sneeuw. Heel voorzichtig maken we de overstap maar we moeten toch wat tegen de zijkant leunen. Eenmaal in de andere wagon zitten onze trui en broek dus onder de sneeuw.

In de restaurant-wagon blijkt geen Engelse kaart aanwezig. Sterker nog, de Russische kaart is handgeschreven, zodat we ook geen wijs worden uit het Cyrillische schrift. Gelukkig zijn de dames erg behulpzaam maar het blijft een gok wat we krijgen. Gevolg is dat de Soljanka (vleessoep) van Sabine door Patrick wordt opgegeten en het gerecht van Patrick door Sabine. Toch handig als je twee verschillende smaken hebt.

Eenmaal terug gaan we tandenpoetsen en naar bed. We kunnen aardig languit en hebben geluk dat onze coupégenoot niet snurkt. Het geluid maar vooral geschud van de trein maakt het echter niet makkelijk om te slapen. De volgende morgen hebben we dan ook wat moeite om op te staan. We hoeven natuurlijk ook niet op te staan maar het is al zo kort licht dus moet je daar wel enigszins gebruik van maken.

Een besneeuwd landschap trekt aan ons voorbij met veel berkenbomen en af en toe een dorpje met vooral houten huizen. Helaas wordt het alweer donker als we het Oeralgebergte naderen en de belangrijkste stop van vandaag, in Jekatarinaburg is dan ook in het donker. Ook de passage Europa-Azië, een obelisk langs het spoor, trekt ongemerkt aan ons voorbij.

Onze coupégenoot blijft zo ongeveer de gehele dag in bed liggen. Af en toe zegt hij wat, maar wij kunnen er geen chocolade van maken. Hij zoekt zijn heil dus maar bij de provodnitsa, die zijn eten (noedelsoep) voor hem komt brengen en af en toe in de coupé komt zitten om naar zijn verhalen te luisteren. Zo te zien is ze blij als er weer een station nadert zodat ze weer weg kan om met een bijl en dikke ijzeren staaf al het ijs onder de trein weg te bikken. Waarschijnlijk zijn dat onze uitwerpselen die na het doorspoelen van de w.c. aan de trein vastvriezen.

Wij hebben inmiddels kennis gemaakt met een andere reiziger: een meisje van een jaar of zes vindt het erg interessant dat wij een andere taal spreken. Ze komt telkens bij ons zitten om te kijken wat we aan het doen zijn en om met ons te kaarten. Er zijn ook nog een paar andere kinderen in de trein die met elkaar spelen en wij mogen ook meevoetballen. Met de ouders van de kinderen hebben we verder geen contact.

Ook de derde dag verloopt ongeveer hetzelfde. Onze coupégenoot ontpopt zich steeds meer als een nukkige oude man die regelmatig de kinderen, die voor ons komen, uit de coupé jaagt. Ook als er iemand voor zijn uitzicht in het gangpad gaat staan gaat hij tekeer. Wij besteden verder maar geen aandacht aan hem.

Op het station van Omsk blijken we niet de enige westerlingen op de trein te zijn: we worden aangesproken door een duitser die vraagt of we een lonely planet of andere reisgids hebben. Hij zit namelijk met het probleem dat hij zijn visum heeft laten verlopen. Lekker handig in een land als Rusland. We lenen hem ons 'Asia overland' boek waarin wat visum-trucs beschreven staan maar geven hem weinig kans om een fikse boete te ontlopen.

De laatste stop van de dag is Novosibirsk. We blijven ervoor wakker omdat dit voor ons vertrek de stad was waarvan we het weer op CNN konden volgen. Evenals de andere steden op de route is Novosibirsk veel groter dan we verwacht hadden. We zien grote, verlichte wegen waar veel auto's op rijden. De huizen zijn meestal van steen waaronder veel flats en er lopen veel mensen op straat. Het doet absoluut niet denken aan de verbanningsoorden die het eens moeten zijn geweest. Door de komst van de spoorlijnen zijn deze plaatsen uitgegroeid tot grote steden waar het leven in dit klimaat waarschijnlijk beter is dan in een dorp.

De vierde dag komen we in Oost Siberië. Het landschap bestaat hier voornameljk uit taiga, moerasgronden met kale vlakten en kleine bosjes bomen. Er ligt hier ook wat minder sneeuw, wat wij wat vreemd vinden.

We raken al gewend aan het rustige leventje in de trein. We halen onze bakkies thee, kijken uit het raam, lezen wat en spelen met de kinderen. We beginnen het onthaasten dus aardig onder de knie te krijgen. Wel hebben we wat moeite met slapen en opstaan, deels door het geschud van de trein (veel erger dan in Nederlandse treinen), deels doordat de klok telkens weer een uur vooruit moet.

Bij de laatste keer opstaan vinden we het dan ook niet erg dat we er bijna zijn. Florian, de duitser komt ons boek terug brengen en wil in Irkoetsk afspreken, zodat hij kopies uit het boek kan maken. Onze coupégenoot komt weer tot leven (deze hield ons in de nacht ook wakker omdat hij last had van nachtmerries, best zielig). Hij kleedt zich aan en loopt zenuwachtig te vragen wanneer we aankomen. Hij neemt ook een station te vroeg afscheid van ons waarna hij door de provodnitsa teruggestuurd wordt. Als we dan uiteindelijk aankomen is hij de eerste die uitstapt.

Ga terug naar: Mooi en lelijk Moskou

Ga door naar: Siberie - Irkoetsk

Ga naar het overzicht van Rusland

Wereldreis zonder vleugels