Duitsland: Berlijn

Datum: 19-20 November 2001

Ziezo, de voorbereidingen zitten erop, het afscheid is voorbij en we zitten in de trein. De eerste bestemming is Berlijn, waar we anderhalve dag zullen blijven. Net genoeg om wat te zien, terwijl we de snelheid er een beetje in houden, want lekker weer is het hier niet.

Verschil met Nederland

Op het moment dat we in de trein, die nog in Nederland rijdt, wat te eten en drinken halen, maken we al kennis met Duitsland en de Duitsers. De man in de restauratiewagon spreekt namelijk geen woord over de Duitse grens en wij moeten ons maar aanpassen. Ook bij de grensovergang hetzelfde verschijnsel: door het Nederlandse personeel werd alles nog in 3 talen omgeroepen, door het Duitse personeel maar in één. Maar goed, zo wennen we er alvast aan dat we het komend jaar de mensen vaak niet zullen verstaan. Van het Duits pikken we tenminste nog iets op.

Het Duitse landschap trekt aan ons voorbij zonder dat het zich onderscheidt van het Nederlandse. Ook van de overgang naar het voormalige Oostduitsland merken we weinig anders dan dat de afstanden tussen de stations waar gestopt wordt groter worden. Als je goed oplet zie je wel wat oudere huizen met daartussen nieuwbouw, maar heb je dat in Nederland ook niet?

Als we Berlijn inrijden kijken we goed uit het raam of we al iets herkenbaars zien. En inderdaad, de gedächtniskirche en de dierentuin trekken aan ons voorbij, dat schiet lekker op, die hebben we alvast gezien. We stappen nog niet uit bij de dierentuin, maar het hoofdstation van West-Berlijn is. In plaats daarvan rijden we door naar het Ost-Bahnhof, inderdaad, het hoofdstation van  Oost-Berlijn.

Eerste aankomst

Na het uitstappen wisselen we snel ons laatste Nederlandse geld en kopen openbaar vervoer kaartjes voor vandaag en morgen. Da's slim denken we zelf, later blijkt het toch wat geldverspilling omdat we vandaag alles te voet afkunnen en morgen voor  hetzelfde geld (OK iets meer) ook een tour hadden kunnen boeken. Maar goed, snel naar het backpackershostel 'Odyssee' wat we via Internet al opgezocht hadden. Hier nemen we voor onze eerste nacht op reis maar een tweepersoonskamer, in plaats van bedden op een zaal. Budgettechnisch weer niet zo slim, maar dat leren we later wel.

Na het inchecken en even uitrusten besluiten we even de stad in te gaan. We zitten in Oost-Berlijn en wel redelijk dicht in de buurt van het laatste restje muur wat er nog staat. Als we daar naartoe gewandeld zijn, het is inmiddels donker, maakt het een vreemde indruk op ons.
We wandelen er een stukje langs en het is moeilijk voor te stellen hoe het is om nooit voorbij die muur te mogen. De muur zelf is niet zo heel hoog, een meter of 3, maar
erachter bevond zich de ''Death strip', niemandsland waar je bij een vluchtpoging zomaar neergeschoten kon worden. Bij dit laatste stuk muur is die 'Death strip' de rivier Spree, maar elders in de stad wordt dat gebied driftig volgebouwd. De muur staat vol met tekeningen, leuzen en graffiti. Idealistische teksten worden afgewisseld met zinloze, neo-nazistische. En zo is dit stukje muur niet alleen een herinnering aan het verleden, alsook het bewijs dat sommigen daar niet van leren.

Na het bezichtigen van de muur lopen we door het gedeelte van Oost-Berlijn waar volgens een kaartje van de jeugdherberg veel gezellige barretjes en eettentjes zouden zitten. We zien inderdaad nogal wat tentjes maar ze zijn zo'n beetje allemaal uitgestorven. Blijkbaar is een maandagavond in November ook niet de beste tijd om hier te zijn. We gaan terug naar de jeugdherberg waar het bijbehorende restaurant wel erg gezellig is en goed eten voor een redelijke prijs heeft. Daarna vroeg naar bed.

Verkenningstocht van West...

De volgende dag verkennen we Berlijn met het openbaar vervoer. We beginnen in
West-Berlijn, de KurfÜrstendam. Dit symbool van kapitalisme met porno- en peepshows, Mercedes en Cola trekt onze aandacht echter niet. Wel de gedächtniskirche die aan het begin van de straat staat. Deze kerk is in de tweede wereldoorlog bijna in zijn geheel plat gebombardeerd, op een gedeelte van de toren na. In de ruïne kun je de situatie voor en na de bombardementen zien. Na de oorlog is er een nieuwe, moderne kerk gebouwd naast de oude. Jammer dat er ook een lelijke nieuwe toren aan de andere kant gebouwd is.

...naar Oost Berlijn

Omdat West-Berlijn verder weinig te bieden heeft, lopen we langs de dierentuin (de Zoo) naar het park, dat verwarrend genoeg 'Tiergarten' heet. Na daar wat gewandeld te hebben nemen we de metro naar 'Unter den Linden', de mooie hoofdstraat van het oude Berlijn, behorende tot Oost-Berlijn wat nog te zien is aan de statige oude gebouwen (waaronder de Russische ambassade) erlangs alleen de vlaggen en vaandels ontbreken. Aan het einde staat de Brandenburger Tor, die helaas in de steigers staat. Als de foto op het doek dat er omheen hangt de situatie na verbouwing voorstelt, blijft er weinig van over. Ook de Reichstag (het parlementsgebouw dat in de tijd van de muur buiten gebruik was) heeft een nieuwe aanbouw: een glazen koepel die boven het gebouw uitkomt. Wij vinden het gewoon zonde....

We reizen door naar Checkpoint Charlie, waar de grensovergang tussen west (de Amerikaanse sector) en oost nog zichtbaar is. Vreemd weer om je een voorstelling te maken van hoe het hier geweest moet zijn. De Death strip staat hier vol moderne gebouwen. Het museum laten we voor wat het is om door te gaan naar het Alexanderplein.

Tegenwoordig ligt er genoeg brood op het Alexanderplein, wat nu omringd wordt door winkels en eettentjes. We zoeken, maar vinden weinig meer van het troosteloze gebeuren dat hier eens geweest moet zijn. Ook de rest van Oost-Berlijn lijkt nu veel op het westen. Veel huizen hebben een lik kleurige verf gehad en er is veel bijgebouwd. Ook de Lada's, die in 1995 toen Patrick hier ook al eens was nog tussen de westerse auto's reden, zijn uit het straatbeeld verdwenen.

Bij gebrek aan de Brandenburger Tor gaan we nog op zoek naar de Frankfurter Tor. Waar die zou moeten staan vinden we echter niets wat lijkt op het Brandenburgse equivallent. Ook de Schlessinger Tor levert niets op, behalve dan de mooie Oberbaum brücke, vroeger een overgang van west naar oost waarover de oosterse burgers in 1963 de westerse familieleden mochten bezoeken. 

In Berlijn is voor de argeloze bezoeker weinig meer te merken van de vroegere opdeling. Toch heeft iedere bezienswaardigheid in de stad ermee te maken. Het verdere verleden is er grotendeeld door uitgewist of tenietgedaan. Het gevolg is dat de stad nog altijd een sfeer van de oorlog uitademt, en dat zal wel nooit meer vergaan.

Ga door naar: Polen: Warschau

Ga naar het overzicht van Europa

Wereldreis zonder vleugels